Kalendarium kościoła (na podstawie źródeł i ostatnich prac konserwatorskich)

Między 1124 a 1139 rokiem, na wzgórzu morenowym pradoliny Prosny, nieopodal Kalisza, ulokowano najstarsze w Polsce opactwo norbertanów sprowadzonych przez Piotra Włostowica zwanego Duninem, palatyna Bolesława Krzywoustego.

Pierwotnie miejsce gdzie zbudowano klasztor nie miało nazwy własnej, później zwano je po prostu Kościół z racji wymurowanego ok. poł. XII w. kamiennego kościoła p.w. Św. Wawrzyńca. Nazwy tej używano do końca XV wieku. 

Świątynia obejmowała prostokątną nawę zakończoną od wschodu prezbiterium zamkniętym kolistą absydą.

Mury wykonano z bloków martwicy wapiennej a narożniki z obrobionych ciosów piaskowca i granitu. Niewielki kościół posiadał od frontu ostrołukowy, skromny uskokowy portal z granitowym tympanonem, którego fragment obecnie leży w lapidarium przykościelnym, a nad nim umieszczono kolisty otwór okienny wypełniony maswerkiem. Bryłą przypominał nieistniejący już kościół p.w. Marii Magdaleny w Chalnie datowany na 1124 rok.Rówieśnikiem kościoła w Kościelnej Wsi jest nieistniejąca już kolegiata na Zawodziu, która powstała po 1145 roku. Kalisz w nowej lokalizacji jeszcze nie istniał.  

W 1180 - norbertanie przeniesieni do opactwa św. Wincentego w Ołbinie, dziś w granicach Wrocławia. W ich miejsce osadzono benedyktynów, którzy w 1229 r. – dekretem papieża Grzegorza IX - otrzymują prawo patronatu nad klasztorem w Kościelnej Wsi. Klasztor podlega opactwu w Tyńcu pod Krakowem.

XIV/XV w. – rozbudowa kościoła w kierunku wschodnim o prezbiterium (obecnie nawa) w miejsce płytkiej absydy. 

1611 – 1615 -  rozbudowa chóru zakonnego (obecnego prezbiterium) w kierunku wschodnim oraz budowa kaplicy północnej p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej w stylu renesansowym z latarnią (do tej pory widoczne resztki latarni zachowane pod dachem). Wielobarwna polichromia pokrywała ściany i sklepienie powiększonego prezbiterium. Zachowany niewielki fragment polichromii odsłonięty w trakcie prac konserwatorskich w 2016 r. 

W 1643 – przy kościele powołano Bractwo Świętego Szkaplerza jedno z najstarszych w Polsce tego typu konfraterni.

W początkach XVIII w. benedyktyni z Kościelnej Wsi założyli dom schronienia dla starców. Przy klasztorze przynajmniej od XVII w. zakonnicy prowadzili szkołę. 

W 1706 na polach między Kościelną Wsią, Dobrzecem Wielkim i Warszówką rozegrała się bitwa pod Kaliszem. 

Krótko przed 1760 r. – dobudowano kaplicę południową i zakrystię a całość elewacji pobielono wapnem a ostrołukowy portal pokryto marmuryzacją.  

1760 – budowa ołtarza głównego oraz dekoracji sztukatorskiej w tym celu pomniejszono okna w prezbiterium i obramowano dekoracją sztukatorską.. O. Benedykt Fałęcki, ówczesny prepozyt i proboszcz kościoła w Kościelnej Wsi (w latach 1756 – 1766) zatrudnia w tym celu rzeźbiarza Franza Josepha Mangoldta związanego od niedawna z opactwem tynieckim. Jest to prawdopodobnie ostatnie dzieło wybitnego śląskiego rzeźbiarza. 

1761 r. – wymurowanie ołtarzy bocznych Św. Scholastyki i Krzyża Świętego przy ścianie tęczowej oraz w kaplicach bocznych ołtarze Św. Benedykta i Matki Boskiej Szkaplerznej.

1762 r.   zakończenie prac sztukatorskich przy ołtarzach bocznych.

1176 r. wzniesiono kruchtę zachodnią, wstawiono prospekt organowy i ambonę.

1782 r. pierwszym proboszczem diecezjalnym zostaje ks. Sebastian hr. Sierakowski. (Sierakowski był kustoszem koronnym, kanonikiem katedry krakowskiej, później rektorem Wszechnicy Jagiellońskiej)

1793 r. -  papież Pius VI znosi prepozyturę zakonną, kościół przyjmuje funkcje parafialne. 

1797 – rząd pruski konfiskuje wszystkie dobra kościelne wraz z większą częścią zabudowań klasztornych. 

W 1800 r. pojawia się sukienka przy obrazie św. Wawrzyńca w ołtarzu głównym z fundacji Jana Sołtysa z Biskupic i Grzegorza Pluty.    

1817 r. – remont kościoła o nieznanym zakresie.  

1882 – uroczyste wprowadzenie obrazu Matki Boskiej ze św. Józefem po renowacji w Krakowie. Obraz dekorują srebrne pozłacane koszulki. Wszystko staraniem Michała Filipowskiego z Krakowa urodzonego w Kościelnej Wsi.  

1877 r. – wykonano neogotyckie zwieńczenie sterczynami szczytu zachodniego (proboszcz ks. Wojciech Szczepański przeprowadził gruntowny remont kościoła w latach 70-80-tych XIX w.: teren kościelny otoczono murem z bramą, wykonano murowaną dzwonnicę w północno-zachodnim narożniku ogrodzenia.).

1894 – ks. Stanisław Muznerowski obejmuje parafię (na 2,5 roku). Prawdopodobnie z jego inicjatywy powstaje neobarokowa polichromia w prezbiterium.

1898 – zamknięcie kaplicy północnej kratą wykonaną przez warsztat Walentego Kulisiewicza z Kalisza. 

1930 r. wpis kościoła do rejestru zabytków 541/A, nr decyzji L. Rej 60 z dnia 23.09.1930r.

1961 – konserwacja obrazu Św. Wawrzyńca z ołtarza głównego (dublowanie na masę woskową). 

1971 – odmalowano wnętrze kościoła i pozłocono ołtarze. Założono karty adresowe obiektów ruchomych, opr. dr K. Kalinowski. 

1980 - 83 - wymieniono tynki na całym kościele, wymieniono rynny zabezpieczono blachę cynkową farbą antykorozyjną. Wymalowano wnętrze kościoła oraz elementy wyposażenia, w prezbiterium założono parkiet i wykonano nowy ołtarz posoborowy.    

1997 r. – odnowiono ambonę i prospekt organowy.    

1996 r. – wpis do rejestru zabytków wyposażenia ruchomego pod nr. B/181 

1998 r. założone nowe karty obiektów ruchomych. Wyk. dr J. Witkowski.    

2009 r. - Osuszanie ścian przyziemia kościoła metodą iniekcji. Iniekcją objęto również podstawy murowanych ołtarzy. Nowe nagłośnienie w kościele. 

2010 r. – renowacja rokokowych stalli w prezbiterium, wymiana instalacji elektrycznej,   

2013 r. – konserwacja obrazu olejnego na płótnie Św. Rodziny (wraz z obramieniem) z ołtarza bocznego p.w. N.M.P. z kaplicy północnej. 

2013 – 2015 r. – prace remontowe przy więźbie dachowej, remont sygnaturki. Konserwacja ołtarza bocznego p.w. Św. Rodziny w kaplicy północnej.  

2014 r. - renowacja oraz odlew nowych dzwonów, remont dzwonnicy, montaż napędu automatycznego   

2015 r. - konserwacja obrazu św. Wawrzyńca z ołtarza głównego oraz prace konserwatorskie przy figurach św. Danstana i Anzelma w ołtarzu głównym.  

2015 r. - Odsłonięcie i konserwacja romańskiego wątku kamiennego elewacji frontowej. W trakcie prac konserwatorskich odnaleziono pozostałości romańskiego maswerku.   

2016 r -renowacja i konserwacja obrazu „Ukrzyżowanie”

2016 r. – zakończenie konserwacji stiukowego ołtarza głównego oraz konserwacja fragmentu polichromii neobarokowej w prezbiterium - odnaleziono i poddano konserwacji zachowany fragment polichromii renesansowej.

2016 r. Kontynuacja prac przy elewacjach prezbiterium i kaplic. 

Prace konserwatorskie prowadzone od paru lat przy elewacjach zabytkowego kościoła św. Wawrzyńca w Kościelnej Wsi odsłaniają powoli skrywane przez wieki surowe piękno pierwotnej, kamiennej, romańskiej świątyni.  Tym większe zdumienie nas ogarnia, gdy wchodzimy do niewielkiego wnętrze wypełnionego wysokiej klasy dziełami późnego baroku.

2017 r. dalszy ciąg prac przy elewacji świątyni.

2018 r - prace konserwatorsko - restauratorskie przy polichromiach, sztukateriach i oknach lustrzanych.

2019 r - portal, maswerk i nowe okna.

2019 r. - konserwacja estetyczna dawnego prezbiterium romańskiego wraz z polichromią.

2019 r. - rekonstrukcja sztukaterii na sklepieniu gotyckim dawnego prezbiterium romańskiego